Od stycznia 2025 roku planowane jest, że wszystkie umowy zlecenia i umowy o dzieło w Polsce zostaną objęte obowiązkiem odprowadzenia składek na ZUS. Zmiana ta, zgodnie z postanowieniami Krajowego Planu Odbudowy, ma na celu zwiększenie zabezpieczeń społecznych dla pracowników zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych, jednocześnie wprowadzając istotne zmiany dla pracodawców i zleceniobiorców.

Dotychczasowe brzmienie przepisów umożliwiało możliwość szerokiego korzystania z elastycznych form zatrudnienia, które nie podlegały pełnemu oskładkowaniu. Wprowadzenie obowiązku odprowadzania składek od wszystkich umów zlecenia i o dzieło w Polsce jest odpowiedzią na unikalną sytuację Polski, która jako jedyny w Europie nie wymagał opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od wszystkich tego typu umów. Decyzja o zmianie przepisów wynika z potrzeby zwiększenia zabezpieczenia socjalnego i emerytalnego pracowników nieetatowych, co było planowane już od 2020 roku, lecz opóźnienia spowodowane pandemią COVID-19 oraz zmiany w rządowych programach reform opóźniły jej wprowadzenie.

Składki ZUS od umów zleceń i o dzieło od 2025 czy 2026?

Nowe przepisy dotyczące oskładkowania umów zlecenia i o dzieło najprawdopodobniej wejdą w życie 1 stycznia 2025 roku. Zgodnie z planem, każda umowa cywilnoprawna, bez względu na wysokość wynagrodzenia oraz liczbę równocześnie wykonywanych umów, będzie podlegać obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wprowadzenie tych zmian jest kamieniem milowym w ramach realizacji Krajowego Planu Odbudowy, mającym na celu redukcję segmentacji rynku pracy i zwiększenie zabezpieczeń socjalnych pracowników. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej potwierdza, że prace nad nowelizacją trwają i projekt ustawy znajduje się obecnie w fazie konsultacji społecznych oraz oceny skutków regulacji.

Niektórzy eksperci twierdzą, że powinien obowiązywać roczny okres vacatio legis dla tak istotnej zmiany i przepisy dot. oskładkowania wszystkich umów zlecenia i odzieło powinny zacząć obowiązywać dopiero od początku 2026 roku.

Co się zmieni?

Zgodnie z planem, wprowadzone zostaną następujące zmiany:

powstanie obowiązek zapłaty składek ZUS od wszystkich umów cywilnoprawnych: zarówno umów zlecenia, jak i umów o dzieło.
nastąpi likwidacja zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych: nie będzie można już decydować, z której umowy odprowadzane będą składki.
odprowadzanie w pełnej wysokości składek ZUS na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe*, wypadkowe i zdrowotne będzie.

* w przypadku zawierania umów o dzieło ubezpieczenie chorobowe ma być dobrowolne.

Skutki oskładkowania dla przedsiębiorców i pracowników

Zmiana w przepisach będzie skutkować tym, że zleceniobiorcy otrzymają:

mniejsze wynagrodzenie netto: zostanie ono pomniejszone o wysokość odprowadzonych składek ZUS;
wyższe emerytury i renty, gdyż odprowadzane składki będą budować kapitał emerytalno-rentowy pracownika.

Po stronie pracodawców również mogą się pojawić wyższe koszty, gdy pojawi się obowiązek odprowadzania składek do ZUS od każdej umowy. Na pewno część przedsiębiorców skłoni do ograniczenia korzystania z tej formy zatrudniania pracowników.

Składki ZUS dla umów ze studentami / uczniami do 26 roku życia

W przypadku uczniów i studentów w wieku do 26 roku życia, nic się nie zmieni. Omawiane zmiany przepisów nie będą obejmować umów cywilnoprawnych zawieranych przez studentów/uczniów poniżej 26. roku życia.