4 kwietnia 2025 r. Sejm przyjął projekt ustawy, który zmienia sposób naliczania składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Teraz ustawą zajmie się Senat. Jeśli zmiany wejdą w życie zgodnie z planem, będą obowiązywać od początku 2026 roku.

Według zapowiedzi rządu, na nowych przepisach skorzysta blisko 2,5 miliona przedsiębiorców. Ale nie dla wszystkich będzie to dobra wiadomość – osoby osiągające wyższe przychody mogą zapłacić więcej niż dotychczas. Jakie będą konkretne zmiany i kto na nich faktycznie zyska?

Jak będzie obliczana składka zdrowotna od 2026 roku?

W piątek Sejm zatwierdził projekt ustawy, który zmienia sposób wyliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Nowy system, planowany na 2026 rok, ma być bardziej zróżnicowany od dotychczasowego i składać się z dwóch części.

Składka w dwóch częściach

Nowe przepisy wprowadzają podział składki zdrowotnej na dwie części:

Ryczałt – 9% naliczane od 75% minimalnego wynagrodzenia,
Część procentowa – dodatkowe obciążenie od nadwyżki dochodu lub przychodu po przekroczeniu określonego progu.

Konkretne zasady będą zależne od formy opodatkowania przedsiębiorcy:

Skala podatkowa i podatek liniowy

Składka ryczałtowa + 4,9% od dochodu powyżej 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Ryczałt ewidencjonowany

Składka ryczałtowa + 3,5% od przychodu powyżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Karta podatkowa

Wyłącznie składka ryczałtowa: 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia (obecnie podstawą jest całe minimalne wynagrodzenie).

Koniec z odliczeniem składki od podatku

Projekt przewiduje również istotną zmianę, które spowoduje zwiększenie obciążeń dla firm – likwidację możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku dochodowego.

Kto zyska, a kto zapłaci więcej?

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej mają przynieść korzyści wielu przedsiębiorcom, ale nie dla wszystkich będą równie korzystne. Najwięcej zyskają właściciele jednoosobowych działalności gospodarczych, zwłaszcza ci z umiarkowanymi dochodami, którzy rozliczają się ryczałtem lub korzystają z karty podatkowej. Według szacunków Ministerstwa Finansów zmiany mają objąć około 2,45 miliona osób prowadzących działalność gospodarczą.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku przedsiębiorców z wyższymi przychodami. Dla nich nowy model może oznaczać wyższe obciążenia, ponieważ składka zdrowotna będzie rosła wraz z dochodami lub przychodami. To oznacza, że system stanie się bardziej progresywny – im więcej firma zarabia, tym więcej zapłaci składki.

Szczególnie dotkliwe mogą być te zmiany dla firm działających w branżach o nieregularnych przychodach, jak np. handel. W przypadku ryczałtu wyliczanie składki stanie się bardziej skomplikowane – zwłaszcza że składka nie będzie już stała, tylko zmienna. Może to utrudnić planowanie finansowe i ocenę opłacalności prowadzenia działalności. Warto też pamiętać, że ponoszone koszty działalności nie wpływają na wysokość składki zdrowotnej, co dla wielu firm może być dodatkowym utrudnieniem.

Koszty dla budżetu państwa

Zgodnie z szacunkami rządu, nowe zasady naliczania składki zdrowotnej mogą zmniejszyć wpływy do Narodowego Funduszu Zdrowia o około 5 miliardów złotych rocznie. Minister Finansów zapowiedział jednak, że powstałą lukę pokryje budżet państwa – przynajmniej w pierwszym roku obowiązywania zmian, czyli w 2026.

Od kiedy nowe zasady?

Planowany termin wejścia w życie reformy to 1 stycznia 2026 roku. Rząd podkreśla, że dłuższy okres vacatio legis pozwoli przedsiębiorcom odpowiednio się przygotować – zarówno od strony organizacyjnej, jak i finansowej. Ustawą teraz zajmie się Senat, a po jego decyzji dokument trafi do podpisu Prezydenta.

Podsumowanie

Reforma składki zdrowotnej to jedna z ważniejszych zmian, które czekają przedsiębiorców w nadchodzącym czasie. Nowy sposób naliczania ma lepiej odzwierciedlać rzeczywiste dochody firm, co teoretycznie oznacza większą sprawiedliwość. Trzeba jednak liczyć się z tym, że osoby osiągające wyższe przychody mogą zapłacić więcej niż obecnie. Warto śledzić proces legislacyjny i zawczasu przeanalizować, jak zmiany wpłyną na budżet Twojej firmy.